CZYSTE POWIETRZE

Program Czyste Powietrze to inicjatywa rządu polskiego, mająca na celu poprawę jakości powietrza w Polsce poprzez modernizację źródeł ciepła w domach jednorodzinnych oraz poprawę efektywności energetycznej budynków. Program ten skierowany jest do właścicieli i współwłaścicieli budynków jednorodzinnych, którzy chcą poprawić jakość powietrza poprzez wymianę starych pieców i kotłów na ekologiczne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła, kotły gazowe, węglowe o wyższej klasie czy też instalacje fotowoltaiczne.

Program „Czyste Powietrze” to doskonała okazja dla właścicieli domów jednorodzinnych, aby poprawić efektywność energetyczną budynku, wymienić stare piece węglowe na bardziej ekologiczne i obniżyć emisję szkodliwych substancji do atmosfery. Kluczowe kroki obejmują złożenie wniosku, wybór odpowiednich urządzeń i materiałów, przeprowadzenie prac modernizacyjnych oraz rozliczenie inwestycji. Program jest elastyczny i dopasowany do różnych grup dochodowych, oferując wsparcie dla osób o różnych poziomach dochodów.

Wytyczne do programu „Czyste Powietrze” – dla osoby początkującej

1. Cel programu

Program „Czyste Powietrze” ma na celu:

• Wymianę przestarzałych pieców i kotłów węglowych na nowoczesne urządzenia grzewcze,
• Poprawę efektywności energetycznej budynków poprzez ocieplanie budynków, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej,
• Zmniejszenie emisji szkodliwych substancji, tlenki azotu i dwutlenek węgla.

2. Dla kogo jest program?

Program skierowany jest do:

• Właścicieli i współwłaścicieli budynków jednorodzinnych, zarówno osób prywatnych, jak i wspólnot mieszkaniowych.
• Osób, które mają domy ogrzewane przestarzałymi piecami (węglowymi, tzw. “kopciuchami”) lub innymi niespełniającymi normy źródłami ciepła.

3. Wysokość dofinansowania

Dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze” zależy od:

• Dochodu wnioskodawcy,
• Zakresu modernizacji budynku (np. wymiana pieca, ocieplenie budynku, montaż kolektorów słonecznych, montaż drzwi, okien, bram garażowych).

Program podzielony jest na trzy poziomy dofinansowania:

1. Podstawowy – dla osób o średnich i wyższych dochodach do 50 % wysokości dofinansowania
2. Średni – dla osób o dochodach poniżej średniej krajowej do 70 % wysokości dofinansowania
3. Wysoki – dla osób o dochodach niższych, w tym osoby ubogie do 100 % wysokości dofinansowania

Poziom podstawowy (wg. zmian Projektu Czyste Powietrze po 28.11.2024 r.)

Przeznaczony dla osób o dochodach do 150 000 zł rocznie.

Kwota dofinansowania: Maksymalnie 68000 zł.
Dla kogo: Właściciele i współwłaściciele domów jednorodzinnych lub lokali wydzielonych
z osobną księgą wieczystą.

• Zakres: Wymiana starych pieców (tzw. „kopciuchów”), instalacja nowych źródeł ciepła (np. pompy ciepła), ocieplenie budynków, instalacja kolektorów słonecznych.

Poziom podwyższony (wg. zmian Projektu Czyste Powietrze po 28.11.2024 r.)

Przeznaczony dla osób o niższych dochodach.

• Kryterium dochodowe: Dochód roczny do 2250 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym lub do 3150 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
• Kwota dofinansowania: Maksymalnie do 95200 zł.
• Zakres: Analogiczny jak w poziomie podstawowym, z wyższymi stawkami dofinansowania na poszczególne inwestycje.

Poziom najwyższy (dla najmniej zarabiających)
(wg. zmian Projektu Czyste Powietrze po 28.11.2024 r.)

Przeznaczony dla gospodarstw domowych o najniższych dochodach.

• Kryterium dochodowe: Dochód roczny do 1170 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym lub do 1640 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
• Kwota dofinansowania: Maksymalnie do 136 000 zł.
• Zakres: Jak w poprzednich poziomach, z maksymalnym poziomem wsparcia
  na inwestycje.

4. Zakres dofinansowania (wg. zmian Projektu Czyste Powietrze po 28.11.2024 r.).

W ramach programu można otrzymać dofinansowanie na:

a) Poniżej 120kWh/(m2*rok)

• Wymianę pieca i kotła na nowoczesne urządzenia ekologiczne (np. kotły gazowe, pompy ciepła, kotły węglowe klasy 5 lub wyższej) wraz z instalacją CWU
• Instalacje solarne – kolektory słoneczne do podgrzewania wody.

b) Od 120kWh do 150 kWh/(m2*rok)

• Wymianę pieca i kotła na nowoczesne urządzenia ekologiczne (np. kotły gazowe, pompy ciepła, kotły węglowe klasy 5 lub wyższej) wraz z instalacją CWU
• Ocieplenie budynku – wymiana izolacji ścian, stropów, dachu, okien i drzwi,
• Instalacje systemów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacja),
• Instalacje solarne – kolektory słoneczne do podgrzewania wody.

Warunek: doprowadzenie do zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania wartości wskaźnika nie większej niż 80 kWh/(m2*rok)

c) Powyżej 150 kWh/(m2*rok)

• Wymianę pieca i kotła na nowoczesne urządzenia ekologiczne (np. kotły gazowe, pompy ciepła, kotły węglowe klasy 5 lub wyższej) wraz z instalacją CWU
• Ocieplenie budynku – wymiana izolacji ścian, stropów, dachu, okien i drzwi,
• Instalacje systemów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacja),
• Instalacje solarne – kolektory słoneczne do podgrzewania wody.Warunek: doprowadzenie do zmniejszenie zapotrzebowania na energię użytkową
  do ogrzewania o co najmniej 40% oraz do wartości wskaźnika nie większej niż 120 kWh/(m2*rok)

5. Krok po kroku, jak składać wniosek?

1. Sprawdź, czy spełniasz warunki:
   • Program dotyczy tylko budynków jednorodzinnych, które nie są zabytkami ani nie są w trakcie budowy.
   • Sprawdź, czy Twój dom ma przestarzały system grzewczy (np. stary piec węglowy, piec na drewno klasy niższej niż 5, jakość grzejników i rur).
2. Zbierz dokumenty:
   • Dokumenty tożsamości (np. dowód osobisty),
   • Dokumenty dotyczące dochodów (np. PIT, zaświadczenie o dochodach,
     w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą – dokumenty potwierdzające dochód),
   • Dane dotyczące nieruchomości (np. wypis z rejestru gruntów, dokumenty potwierdzające tytuł do nieruchomości, NR. księgi wieczystej).
3. Wniosek:
   • Wniosek wykonujemy za Ciebie.
   • Wniosek będzie zawierał dane dotyczące Beneficjenta, jego domu
     i planowanej modernizacji.
4. My realizujemy inwestycję:
   • Po zaakceptowaniu wniosku nasza firma, będzie realizować modernizację.
5. Przeprowadzenie prac:
   • Po zatwierdzeniu wniosku i podpisaniu umowy, rozpoczynamy prace związane z wymianą pieca, ociepleniem budynku, itp.
6. Weryfikacja i rozliczenie:
   • Po zakończeniu prac należy przedstawić dokumentację, aby sprawdzić, czy wszystko zostało zrealizowane zgodnie z planem.
   • Po pozytywnej weryfikacji dofinansowanie trafia na wskazany rachunek bankowy techniczny beneficjenta, według określonych nowych zasad.

6. Wymagania dotyczące kwalifikowanych urządzeń i materiałów

• W ramach programu finansowane będą tylko urządzenia i materiały, które spełniają określone normy jakościowe (np. kotły klasy 5, pompy ciepła, o odpowiednich parametrach).
• Warto przed przystąpieniem do programu zapoznać się z listą akceptowanych urządzeń na stronie programu.

7. Czas realizacji projektu

• Program przewiduje okres realizacji projektu do 18 miesięcy od podpisania umowy o dofinansowanie. Termin może się różnić w zależności od zakresu prac.

8. Dokumentacja i kontrola

• Po zakończeniu inwestycji trzeba dostarczyć dokumenty potwierdzające zakończenie prac (faktury, zdjęcia, protokoły odbioru technicznego). Może również odbywać się kontrola funduszu, aby upewnić się, że wszystkie wymogi zostały spełnione.

9. Program „Czyste Powietrze” a inne dotacje

Warto zaznaczyć, że program Czyste Powietrze może być łączony z innymi programami rządowymi lub lokalnymi, takimi jak programy dotyczące energii odnawialnej czy dofinansowanie z funduszy unijnych. Takich jak np. Mój Prąd dotyczący dofinansowania przydomowej instalacji fotowoltaicznej i magazynu energii.

• dofinansowanie do samej instalacji fotowoltaicznej 6000 zł wraz z magazynem ciepła lub magazynem energii 7000 zł.
• dofinansowanie do magazynu energii 16000 zł nie przekraczającej 50 % wartości magazynu energii.
• dofinansowanie do magazynu ciepła do 5000 zł , o nie przekraczającej pojemności 20 dm3. Należy upewnić się, czy nie kolidują one ze sobą, aby móc skorzystać z różnych form wsparcia.

10. Opcje dodatkowe:

1. Możliwość uzyskania dofinansowania na audyt energetyczny i świadectwo energetyczne

W ramach programu “Czyste Powietrze” istnieje możliwość uzyskania dofinansowania na audyt energetyczny budynku. Taki audyt to szczegółowa analiza stanu energetycznego budynku, która wskazuje, jakie prace termomodernizacyjne są najbardziej efektywne
i opłacalne. Jest to szczególnie przydatne dla osób planujących kompleksowe działania modernizacyjne.

Czym jest audyt energetyczny?

Audyt energetyczny to dokument sporządzany przez uprawnionego specjalistę, który:

• Określa obecne zapotrzebowanie budynku na energię.
• Proponuje konkretne działania poprawiające efektywność energetyczną (np. docieplenie ścian, wymianę okien, wymiana drzwi, bram garażowych).
• Analizuje koszty inwestycji i szacuje oszczędności energii oraz czas zwrotu poniesionych nakładów.

Dofinansowanie audytu w programie “Czyste Powietrze”

Warunki uzyskania dofinansowania:

1. Audyt energetyczny i świadectwo energetyczne jest dofinansowane w całości
   lub części w ramach realizacji inwestycji programu “Czyste Powietrze”.
2. Musi być wykonany przez specjalistę posiadającego odpowiednie kwalifikacje.
3. Koszty audytu muszą być udokumentowane fakturą VAT.

Poziom dofinansowania:

• Koszt audytu energetycznego i świadectwa energetycznego może zostać dofinansowany do kwoty:
  • 650zł – 1 300 zł – w przypadku wszystkich poziomów dofinansowania

Korzyści z wykonania audytu energetycznego

1. Optymalizacja prac modernizacyjnych: Audyt pozwala lepiej zaplanować inwestycję, wskazując najbardziej opłacalne rozwiązania.
2. Oszczędności długoterminowe: Wykonanie audytu zwiększa szanse na osiągnięcie maksymalnych oszczędności energii i obniżenie rachunków.
3. Spełnienie wymogów programu: W niektórych przypadkach audyt może być pomocny w dokumentacji wymaganej przy ubieganiu się o dotację.

1. Integracja programu z ulgą podatkową (tzw. ulga termomodernizacyjna).

Program “Czyste Powietrze” oferuje nie tylko bezpośrednie dofinansowania, ale również dodatkowe korzyści podatkowe w postaci ulgi termomodernizacyjnej, która pozwala odliczyć koszty związane z inwestycjami w poprawę efektywności energetycznej budynków od podstawy opodatkowania.

Ulga termomodernizacyjna: szczegóły

Kto może skorzystać?

• Właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych.
• Podatnicy rozliczający się według:
  • skali podatkowej (17% lub 32%),
  • podatku liniowego (19%),
  • ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ulga nie obejmuje mieszkańców budynków wielorodzinnych oraz najemców nieruchomości.

Zakres wydatków kwalifikowanych

Ulga obejmuje koszty poniesione na:

• Wymianę starych źródeł ciepła (np. kotły węglowe na ekologiczne rozwiązania, takie jak pompy ciepła, kotły gazowe).
• Docieplenie budynków (np. ścian, stropów, fundamentów).
• Zakup i instalację systemów OZE (np. instalacje fotowoltaiczne, kolektory słoneczne).
• Modernizację instalacji grzewczych (np. wymiana grzejników, montaż termostatów).
• Wykonanie audytu energetycznego, o ile jest powiązany z realizowaną inwestycją.

Lista wydatków kwalifikowanych jest zgodna z rozporządzeniem Ministra Inwestycji i Rozwoju.

Limit odliczeń (według starych stawek)

• Maksymalny limit wydatków kwalifikujących się do ulgi wynosi 53 000 zł na jednego podatnika.
• Jeżeli nieruchomość jest współwłasnością małżonków, każdy z nich może odliczyć do 53 000 zł, co daje łącznie 106 000 zł.

Obliczanie korzyści

• Kwotę wydatków odlicza się od dochodu (lub przychodu w przypadku ryczałtu).
• Przykład:
  • Wydatek na inwestycję: 40 000 zł.
  • Podatek według stawki 17%: Oszczędność podatkowa wynosi 6 800 zł (40 000 zł × 17%).
  • Przy podatku 32% oszczędność może wynieść nawet 12 800 zł.

Warunki skorzystania

• Odliczyć można wyłącznie wydatki faktycznie poniesione w danym roku podatkowym.
• Inwestycję należy zakończyć w ciągu trzech lat od rozpoczęcia prac.
• Wydatki muszą być udokumentowane fakturami VAT wystawionymi przez podatnika VAT czynnego.

Połączenie ulgi termomodernizacyjnej z dotacją

Jeśli beneficjent korzysta z dotacji z programu „Czyste Powietrze”, ulgę termomodernizacyjną można stosować na część wydatków niepokrytych dotacją.

Przykład rozliczenia:

• Koszt inwestycji: 60 000 zł.
• Dotacja z programu: 30 000 zł.
• Kwota do odliczenia: 60 000 zł – 30 000 zł = 30 000 zł.

1. Finansowanie z kredytu z dotacją (np. przez banki współpracujące).

W ramach programu „Czyste Powietrze” możliwe jest skorzystanie z kredytu z dotacją, realizowanego przez banki współpracujące. Mechanizm ten pozwala sfinansować inwestycje takie jak wymiana starych źródeł ciepła, modernizacja budynków, instalacje OZE oraz prace termomodernizacyjne. W procesie bank przejmuje rolę pośrednika, pomagając w formalnościach i wnioskach o dotację.

Banki współpracujące:

Do programu przystąpiło wiele instytucji, m.in.:

• Alior Bank – Kredyty do 100 tys. zł, z oprocentowaniem zmiennym na poziomie 9,9%, brak prowizji.
• BNP Paribas – Kredyty do 150 tys. zł, oprocentowanie stałe 5%.
• Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) – Kwoty do 150 tys. zł, oprocentowanie zmienne (WIBOR 6M + marża 2,99%).
• PKO BP – Ekopożyczka na kwoty 1,5–50 tys. zł z oprocentowaniem zmiennym od 8,99% do 14,99%.
• Banki spółdzielcze z grup BPS i SGB – obejmujące lokalne instytucje, jak Kujawsko-Dobrzyński Bank Spółdzielczy i Nadsański Bank Spółdzielczy.

Proces realizacji:

1. Beneficjent składa wniosek o kredyt w wybranym banku.
2. Po pozytywnej decyzji kredytowej bank może złożyć wniosek o dotację.
3. Kredyt może zostać spłacony częściowo dzięki przyznanej dotacji, której wysokość zależy od poziomu dofinansowania w programie.

Opinie i ocena:

Kredyt bankowy w ramach programu jest ceniony za wygodę i możliwość szybkiego rozpoczęcia inwestycji. Opinie różnią się w zależności od banku i warunków kredytowych, przy czym beneficjenci doceniają prostsze formalności. Czas realizacji zależy od zdolności kredytowej i kompletności dokumentacji, zazwyczaj wynosi od kilku dni do kilku tygodni. Wybór banku powinien uwzględniać jego ofertę i lokalne możliwości

12. Listy ZUM w programie „Czyste Powietrze”.
13. a) Lista ZUM (Zielona Lista Urządzeń i Materiałów) to zestaw produktów kwalifikujących się
    do dofinansowania w programie „Czyste Powietrze”. Obejmuje urządzenia grzewcze, materiały budowlane i systemy odnawialnych źródeł energii, które spełniają określone normy jakościowe i ekologiczne. Lista ZUM pełni kluczową rolę w zapewnieniu, że dotacje przyznawane w programie są wydatkowane na produkty efektywne energetycznie i przyjazne środowisku.
14. b) Lista ZUM operatorów i wykonawców (w trakcie przygotowania)

Dlaczego wprowadzono listę ZUM?

1. Zapewnienie jakości i efektywności energetycznej: Lista pozwala wybierać urządzenia i materiały, które faktycznie przyczyniają się do poprawy efektywności energetycznej i zmniejszenia emisji zanieczyszczeń.
2. Standaryzacja wymagań: Dzięki ZUM beneficjenci mają dostęp do jednolitej i łatwej w użyciu listy zatwierdzonych produktów, co ułatwia proces wyboru i weryfikacji.
3. Eliminacja nieefektywnych urządzeń: Lista wyklucza produkty, które nie spełniają współczesnych norm jakościowych lub nie przynoszą oczekiwanych korzyści środowiskowych.
4. Stworzenie listy rekomendowanych wykonawców i wykluczenie firm nierzetelnych

Dlaczego lista ZUM podlegała zmianom?

1. Zmiany technologiczne: Rozwój technologii grzewczych i budowlanych wymaga aktualizacji listy, aby uwzględniać nowe, bardziej efektywne rozwiązania.
2. Zmiana przepisów prawnych i norm: Regularne zaostrzenie norm emisji (np. w ramach regulacji UE) i wymagań technicznych wymusza aktualizację kryteriów, które muszą spełniać urządzenia na liście.
3. Usprawnienie programu: Wprowadzano zmiany w celu uproszczenia procedur dla beneficjentów i producentów, a także w odpowiedzi na zgłaszane problemy, takie jak trudność w dostępności niektórych produktów.
4. Reakcja na potrzeby rynku: Lista została dostosowana do zmieniających się warunków rynkowych, takich jak dostępność urządzeń oraz zmieniające się ceny i wymagania

Lista ZUM obejmuje m.in.:

• Kotły na biomasę, gaz, pompy ciepła.
• Systemy fotowoltaiczne i kolektory słoneczne.
• Materiały izolacyjne (np. do ocieplenia budynków).
• Stolarkę okienną i drzwiową o podwyższonej izolacyjności cieplnej.

Produkty na liście muszą spełniać konkretne parametry techniczne, określone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Korzyści wynikające z istnienia listy ZUM

• Zwiększenie zaufania beneficjentów do programu.
• Ułatwienie wyboru certyfikowanych produktów.
• Poprawa efektywności realizowanych inwestycji.
• Ochrona środowiska dzięki ograniczeniu emisji i zużycia energii.

REASUMUJĄC

Program „Czyste Powietrze” przechodzi istotne zmiany po zawieszeniu przyjmowania nowych wniosków 28 listopada 2024 roku. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące nowych zasad, warunków, progów dochodowych oraz wysokości poszczególnych dotacji, które będą obowiązywać po wznowieniu programu 31 marca 2025 roku.

Podział przedsięwzięć według zapotrzebowania budynku na energię użytkową (EU):

Program klasyfikuje projekty w zależności od EU budynku, co pozwala na lepsze dopasowanie wsparcia do potrzeb energetycznych nieruchomości.

Ujednolicenie poziomów dofinansowania:

Wprowadzono jednolite poziomy dofinansowania w poszczególnych grupach dochodowych, co uprości proces rozliczeń i zwiększy przejrzystość programu.

Wzrost wymagań dotyczących efektywności energetycznej urządzeń:

Nowe przepisy podnoszą standardy efektywności energetycznej dla dotowanych urządzeń, co ma na celu zwiększenie oszczędności energetycznych i redukcję emisji.

Odejście od audytów energetycznych na rzecz świadectw charakterystyki energetycznej:

Zamiast audytów energetycznych, program wymaga teraz świadectw charakterystyki energetycznej oraz oceny energetycznej z wizytą eksperta w każdym domu.

Zmiany w systemie wypłat zaliczek:

Zaliczki są wypłacane na konto beneficjenta, a nie bezpośrednio wykonawcy, co zwiększa kontrolę nad wydatkowaniem środków.

Limity dotacji na poszczególne kategorie kosztów:

Wprowadzono maksymalne kwoty dofinansowania dla różnych kategorii wydatków, aby zapewnić efektywne i sprawiedliwe rozdysponowanie środków.

Wsparcie dla najuboższych gospodarstw domowych:

Najwyższe poziomy dofinansowania są dostępne dla osób posiadających nieruchomość od co najmniej 3 lat przed złożeniem wniosku (z wyjątkiem przypadków dziedziczenia), a zapotrzebowanie budynku na energię użytkową w przypadku najwyższego poziomu dofinansowania musi wynosić powyżej 150 kWh/m²/rok.

Wymóg osiągnięcia określonego standardu energetycznego:

Realizowane przedsięwzięcia muszą prowadzić do osiągnięcia zapotrzebowania na energię użytkową nie większego niż 120 kWh/m²/rok.